Logowanie
Zaloguj się aby zarządzać serwisem www
Studia stacjonarne
Studia stacjonarne I stopnia (inżynierskie) trwają 3,5 roku (7 semestrów) i kończą się uzyskaniem tytułu zawodowego inżyniera.
Absolwenci studiów I stopnia są przygotowani do podjęcia studiów drugiego stopnia, umożliwiających kontynuację kształcenia. Mogą podjąć dalszą naukę na 1,5 rocznych (3-semestralnych) magisterskich studiach II stopnia.
Nabór na specjalności w ramach kierunków prowadzony jest w ramach ustalonych limitów miejsc.
Kierunki i specjalności, przewidziane do uruchomienia na studiach stacjonarnych w roku akademickim 2024/2025 obejmują:
oraz jako nowość w ofercie:
-
Energetyka jądrowa
1,5-roczne studia stacjonarne II stopnia
W dniu 31.05.2023 Politechnika Krakowska przystąpiła do porozumienia o współpracy między uczelniami technicznymi a grupą ORLEN i Ministerstwem Edukacji i Nauki, którego celem jest wspólna praca na rzecz doskonalenia przyszłych kadr sektora energetycznego. Przemysł jądrowy to nowa, bardzo perspektywiczna gałąź gospodarki. Biorąc pod uwagę, że jeden reaktor będzie angażował ponad 100 wysoko wykwalifikowanych specjalistów, to w perspektywie najbliższych lat będziemy potrzebować bardzo dużą ich liczbę. Ponadto program obejmuje kształcenie kadr nie tylko dla branży SMR – skorzysta na tym cały rozwijający się intensywnie sektor energetyki jądrowej w Polsce, który wymaga obecnie specjalistów odpowiednio wyszkolonych w zakresie technologii jądrowych i bezpieczeństwa jądrowego. Studia magisterskie na kierunku Energetyka jądrowa zapewnią odpowiedne kompetencje przyszłym pracownikom tej branży i tym samym odgrywać będą kluczową rolą w niej.
Istnieje wyraźne i rosnące zapotrzebowanie rynku pracy na specjalistów przygotowanych by w sposób kompleksowy podejmować działania w zakresie technologii jądrowych i bezpieczeństwa jądrowego. To powoduje, iż absolwenci kierunku EJ mogą znaleźć zatrudnienie w:
- małych i dużych elektrowniach jądrowych
- elektrowniach, elektrociepłowniach konwencjonalnych oraz innych jednostkach wytwórczych energii elektrycznej i cieplnej
- firmach projektowych związanych z energetyką, energetyką jądrową, cieplną oraz przy projektowaniu instalacji energetycznych
- ośrodkach badawczo-rozwojowych, naukowych
- w przedsiębiorstwach branży ochrony radiologicznej
- w biurach projektowych projektujących maszyny i urządzenia energetyczne, maszyny przepływowe
- urzędzie dozoru jądrowego, Państwowej Agencji Atomistyki lub w innych pokrewnych organach administracji publicznej
- przedsiębiorstwach zajmujących się eksploatacją infrastruktury technicznej,
- placówkach naukowych,
Kompetencje absolwentów tego kierunku dają podstawy pozwalające na rozwinięcie własnej działalności gospodarczej oraz wpisują się w oczekiwania szerokiej grupy pracodawców.
-
EKOtechnologie dla zrównoważonego rozwoju
3,5-letnie studia stacjonarne I stopnia
To wyjątkowy kierunek, na którym kształcimy specjalistów posiadających z jednej strony szeroką wiedzę inżynierską, a z drugiej kompetencje w zakresie nowych technologii, ekonomii, przedsiębiorczości i ochrony środowiska. Uczymy jak zastępować nieodnawialne zasoby środowiska ich odnawialnymi odpowiednikami, a także jak wdrażać zasady zrównoważonego rozwoju w procesach produkcyjnych, zgodnie z koncepcją gospodarki cyrkulacyjnej. Dotyczy to m.in. ponownego wykorzystywania odpadów, odnowy wody i stosowania odnawialnych źródeł energii. Uczymy jak mierzyć, oceniać i ograniczyć oddziaływanie aktywności przemysłowej człowieka na środowisko poprzez stosowanie odpowiednich technologii środowiskowych.
Absolwenci kierunku „Ekotechnologie dla zrównoważonego rozwoju”, oprócz szerokiej wiedzy inżynierskiej, posiadają wiedzę z zakresu zasad zrównoważonego rozwoju, wykorzystywania odnawialnych zasobów środowiska, w tym energii odnawialnej, oraz organizacji procesów produkcyjnych w zakładach przemysłowych. Są ukierunkowani na innowacyjność w zakresie technologii produkcji i zarządzania środowiskiem, a także potrafią dokonać analizy i oceny procesów technologicznych lub produkcyjnych uwzględniając zasady gospodarki cyrkulacyjnej, w tym odzysk materiałów, energii i wody. Potrafią dobrać odpowiednie procesy, technologie lub techniki w celu ograniczania emisji zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych do środowiska wodnego, gleby i powietrza dla konkretnego procesu produkcyjnego lub technologicznego.
Po ukończeniu studiów Absolwent może kontynuować kształcenie na studiach 2. stopnia lub znaleźć zatrudnienie w:
- praktycznie każdej gałęzi przemysłu (np. w działach ochrony środowiska lub zajmujących się innowacyjnością)
- firmach zajmujących się gospodarką komunalną (woda, ścieki, odpady, gospodarka zielenią i in.)
- administracji różnych szczebli (wydziały ochrony środowiska)
- jednostkach kontrolujących stan środowiska
- formie indywidualnej działalność np. jako mała firma lub start-up.
Studia I stopnia – inżynierskie – do 3 semestru wspólne, a od 4 semestru:
– specjalność: Ciepłownictwo, ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja – COWiK
– specjalność: Zaopatrzenie w wodę i unieszkodliwianie ścieków i odpadów – ZW
– specjalność: Hydroinżynieria – H
Studia II stopnia – magisterskie – 1,5 roczne – na kierunku inżynieria środowiska w specjalnościach:
– Ciepłownictwo, ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja – COWiK
– Zaopatrzenie w wodę i unieszkodliwianie ścieków i odpadów – ZW
Absolwenci tego kierunku są specjalistami od: ogrzewnictwa i ciepłownictwa, wodociągów i kanalizacji, wentylacji i klimatyzacji, odnawialnych źródeł energii, hydro- i geoinżynierii, gospodarki odpadami, konstrukcji hydrotechnicznych i geotechniki oraz innowacyjnych i prośrodowiskowych technologii. Ich kompetencje zawodowe uzależnione są od specjalności, którą wybiorą.
Absolwent znajdzie zatrudnienie w:
- biurach projektowych i firmach wykonawczych działających w obszarze instalacji – ogrzewania budynków i sieci cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, wodociągowo-kanalizacyjnych, odnawialnych źródeł energii, ochrony powietrza, termicznej utylizacji odpadów
- przedsiębiorstwach wodociągowych lub energetycznych
- w ramach własnej działalności gospodarczej
- budownictwie hydrotechnicznym, komunalnym, komunikacyjnym
- instytucjach administracji samorządowej i państwowej
- szkolnictwie
Po zdobyciu doświadczenia zawodowego absolwenci kierunku inżynieria środowiska mogą ubiegać się o uzyskanie uprawnień do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w zakresie instalacji urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, wodociągowych i kanalizacyjnych oraz do wykonywania dokumentacji hydrologicznej.
Studia I stopnia – inżynierskie – do 4 semestru wspólne, a od 5 semestru w podziale na:
– specjalność: Systemy i urządzenia energetyczne – SiUE
– specjalność: Energetyka niekonwencjonalna – EN
– specjalność: Instalacje, systemy i urządzenia ogrzewcze – ISiUO
Studia II stopnia – magisterskie – 1,5 roczne – na kierunku energetyka w specjalnościach:
– Systemy i urządzenia energetyczne – SiUE
– Energetyka niekonwencjonalna – EN
– Modelowanie komputerowe w energetyce – MKwE
– Energy Systems and Machinery (specjalność w języku angielskim) – ES&M
– ENERGETYKA JĄDROWA – NOWOŚĆ W OFERCIE OD ROKU AKADEMICKIEGO 2023/2024!
Absolwenci energetyki znają możliwości i współczesny stan techniki w zakresie praktycznego wykorzystania energii konwencjonalnej oraz słonecznej, wiatrowej, wodnej i geotermalnej do zabezpieczenia rosnących potrzeb energetycznych miast, osiedli i pojedynczych domów. Posiadają również wiedzę dotyczącą zasad gospodarki energetycznej w dużych zakładach przemysłowych, małych firmach i gminach. Są przygotowani do pracy w przedsiębiorstwach związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem, magazynowaniem i dystrybucją energii. Biegle posługują programami komputerowymi wspomagającymi procesy projektowania, modelowania i podejmowania decyzji (CAD, MES, CFD, EBSILON, OZC, CO). Mają możliwość starania się o uprawnienia budowlane bez ograniczeń w ramach specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych, a także o uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych. Mogą samodzielnie wykonywać audyty energetyczne, a po zdobyciu uprawnień budowlanych starać się o uprawnienia do sporządzana świadectw charakterystyk energetycznych.
Absolwent kierunku znajdzie zatrudnienie w:
- elektrowniach i elektrociepłowniach,
- biurach projektowych i firmach wykonawczychzajmujących się odnawialnymi źródłami energii,
- ośrodkach naukowo-badawczych i uczelniach,
- firmach doradczych,
- firmach wykonujących audyty energetyczne oraz świadectwa charakterystyk energetycznych,
- przedsiębiorstwach związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, przesyłaniem, dystrybucją i magazynowaniem energii,
- biurach projektowych i firmach wykonawczych zajmujących się urządzeniami i systemami energetycznymi, takimi jak elektrownie i elektrociepłownie (konwencjonalne i niekonwencjonalne), kotły, wymienniki ciepła, turbiny (parowe, gazowe, wodne i wiatrowe),
- firmach związanych z ogrzewnictwem i wentylacją,
- jednostkach samorządowych jako specjalista w zakresie problemów energetyki,
- prowadzonej własnej działalności gospodarczej.
Studia I stopnia – inżynierskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Studia II stopnia – magisterskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Absolwenci będą potrafili:
- identyfikować zasoby i możliwości pozyskiwania, przetwarzania i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych
- porównywać i oceniać różne źródła energii oraz konsekwencje ich stosowania
- projektować instalacje i systemy wykorzystujące OZE oraz przekształcać systemy tradycyjne na proekologiczne
- stosować nowoczesne technologie prośrodowiskowe w systemach komunalnych
- rozwiązywać praktyczne problemy związane z planowaniem, projektowaniem, realizacją, eksploatacją oraz finansowaniem systemów odnawialnych źródeł energii i infrastruktury komunalnej.
Niezależnie, absolwenci będą także przygotowani do podjęcia studiów drugiego stopnia, zarówno na kierunkach związanych z OZE, jak i na kierunku inżynieria środowiska czy energetyka.
Absolwent OZEiIK znajdzie zatrudnienie w:
- przedsiębiorstwach zajmujących się eksploatacją infrastruktury komunalnej współrealizujących program (MPWiK, MPO, MPEC)
- biurach projektowych i firmach wykonawczych realizujących inwestycje w zakresie instalacji i systemów OZE ( jak również innych elementów infrastruktury komunalnej)
- instytucjach i organizacjach wykorzystujących i koordynujących wdrażanie OZE w kraju i za granicą
- jednostkach samorządu terytorialnego i administracji państwowej, prowadząc analizy efektywności inwestycji oraz źródeł ich finansowania
- ramach własnej działalności gospodarczej (doradztwo inwestycyjne, opracowywanie planów wykorzystania konwencjonalnych i niekonwencjonalnych źródeł energii oraz zamiany systemów tradycyjnych na proekologiczne)
Studia I stopnia – inżynierskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Studia II stopnia – magisterskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Absolwent kierunku zdobędzie cenione – w obliczu nasilających się zjawisk urbanizacji i zmian klimatycznych – kompetencje w zakresie nowoczesnego gospodarowania zasobami wodnymi i projektowania infrastruktury miejskiej. Będzie przygotowany do projektowania i wykonawstwa nowoczesnych inżynierskich rozwiązań wykorzystujących potencjał zasobów wodnych (zaopatrzenie w wodę, ochrona przed powodzią i suszą, energetyka, żegluga) przy jednoczesnym kształtowaniu przestrzeni zapewniającej komfort życia mieszkańcom (strefy wypoczynku i rekreacji) oraz ochrony miejskich rzek, środowiska i bioróżnorodności.
Absolwenci mogą podjąć pracę w:
- biurach projektowych i firmach konsultingowych,
- przedsiębiorstwach wykonawczych realizujących inwestycje w zakresie obiektów budownictwa wodnego,
- budownictwie hydrotechnicznym (przygotowujemy do zdobycia uprawnień), komunalnym oraz przy planowaniu przestrzennym,
- Państwowym Gospodarstwie Wodnym Wody Polskie,
- Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej,
- instytucjach i urzędach administracji samorządowej i rządowej,
- przy projektowaniu i eksploatacji urządzeń melioracji na obszarach problemowych,
- przy sporządzaniu ocen oddziaływania na środowisko i ekspertyz związanych z gospodarowaniem wodą,
- w ramach własnej działalności gospodarczej,
- jako rzeczoznawcy z zakresu budownictwa wodno-melioracyjnego.
Absolwenci po zdobyciu doświadczenia zawodowego oraz złożeniu stosowanych egzaminów mogą ubiegać się o uprawnienia budowlane i o certyfikat Polskiego Komitetu Geotechniki.
Studia I stopnia – inżynierskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Studia II stopnia – magisterskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Absolwent kierunku geoinformatyka będzie dysponował wiedzą dotyczącą kompleksowych technik teledetekcyjnych pozwalających w sposób nieinwazyjny pozyskiwać dane dla trzech geosfer, tj. atmosfery, litosfery i hydrosfery. Kończąc I stopień kierunku geoinformatyka absolwent zdobędzie wiedzę i umiejętności pozwalające na stosowanie zaawansowanych technik przetwarzania sygnałów i obrazów cyfrowych, komputerowej wizualizacji geodanych i hydrodanych oraz analizy i kompleksowej interpretacji danych, gromadzonych w obszarach należących do nauk o Ziemi i środowisku. System nauczania jest dwuetapowy:
- Etap I (1 i 2 rok studiów) – przedmioty obligatoryjne dotyczące podstawowych zagadnień informatycznych, kompleksowej tj. geodezyjno-geofizycznej teledetekcji oraz geoinżynierii i hydroinżynierii;
- Etap II (3 i 4 rok studiów) – przedmioty obligatoryjne zastępowane są wybieralnymi modułami specjalizującymi pozwalającymi absolwentowi poszerzyć kompetencje informatyczne o uniwersalne zagadnienia
z najważniejszych obszarów informatyki, tzn.: programowanie w kierunku przetwarzania i analizy danych, bazy danych, grafika komputerowa i techniki wizualizacji danych, technologie internetowe.
Absolwenci mogą podjąć pracę:
- jako programiści i użytkownicy oprogramowania dedykowanego dla inżynierii i ochrony środowiska oraz nauk o Ziemi,
- w firmach geoinżynieryjnych i hydroinżynieryjnych, gdzie znajdą zatrudnienie w działach zajmujących się przetwarzaniem, wizualizacją i analizą geodanych i hydrodanych,
- w firmach wykorzystujących środowisko CAD oraz jako projektanci i użytkownicy systemów GIS, SIP, SIT,
- uniwersalna wiedza i umiejętności z zakresu Data Science zdobyte podczas studiów pozwolą również na poszukiwanie pracy w firmach z branży IT.
Studia I stopnia – inżynierskie – kierunek międzywydziałowy bez specjalności realizowany przez WIŚiE PK wspólnie z Wydziałem Architektury PK i Wydziałem Inżynierii Lądowej PK
Kształcenie na pierwszych 4 semestrach jest realizowane wspólnym programem dla wszystkich studentów. Od 5 semestru obok wspólnych przedmiotów w wymiarze 1085 godz. realizują także przedmioty specjalnościowe w wymiarze 240 godz. ujęte w dwa „bloki tematyczne” po 120 godz. na 5 i 6 semestrze, które przygotowują do pracy dyplomowej. Wybór „bloku tematycznego” z spośród 3 oferowanych przez wydziały prowadzące kształcenie na kierunku GP (WA, WIL lub WISIE) jest więc także związany z wyborem wydziału dyplomującego. Studenci dokonują wyboru bloku tematycznego i wydziału dyplomującego na 4 semestrze. Ostateczne przypisanie studentów do bloków tematycznych jest przeprowadzane z uwzględnieniem preferencji studentów oraz osiągniętych wyników nauczania (średnia z czterech semestrów studiów, obliczona zgodnie z Regulaminem Studiów obowiązującym w PK), bez ograniczania limitów miejsc na wydziałach prowadzących, przy zachowaniu zasady, że każdy z wydziałów prowadzących będzie miał zapewnioną przynajmniej jedną grupę dziekańską. Studenci dokonują wyboru promotora i tematu pracy dyplomowej na 5 semestrze. Lista promotorów i tematów prac oferowanych dla studentów przypisanych do bloków tematycznych jest opracowana przez wydziały dyplomujące, zatwierdzana przez Dziekana WISIE i przedstawiana studentom na 5 semestrze. Każdy promotor może prowadzić maksymalnie 3 dyplomy. Student może wybrać promotora/temat pracy jedynie z listy zatwierdzonej przez Dziekana WISIE. Ewentualne zmiany wydziałów dyplomujących (bloków tematycznych i tematów prac dyplomowych) są możliwe w uzasadnionych, indywidualnych przypadkach, po akceptacji przez Międzywydziałową Radę kierunku studiów gospodarka przestrzenna.
Studia II stopnia – magisterskie realizowane przez WIŚiE PK wspólnie z Wydziałem Architektury PK i Wydziałem Inżynierii Lądowej PK – w specjalnościach:
specjalność:Planowanie przestrzenne i gospodarka komunalna
specjalność: Urbanistyka i transport
Studenci dokonują wyboru wydziału dyplomującego (poprzez wybór promotora i tematu pracy dyplomowej) na 2 semestrze spośród wydziałów prowadzących daną specjalność. Lista promotorów i tematów prac oferowanych na danej specjalności jest opracowana przez wydziały dyplomujące, zatwierdzana przez Dziekana WISIE i przedstawiana studentom na 2 semestrze. Każdy promotor może prowadzić maksymalnie 3 dyplomy. Student może wybrać promotora/temat pracy jedynie z listy zatwierdzonej przez Dziekana WISIE. Ostateczne zatwierdzenie wyboru tematu pracy dyplomowej jest przeprowadzane z uwzględnieniem preferencji studentów oraz osiągniętych wyników nauczania (średnia z pierwszego semestrów studiów, obliczona zgodnie z Regulaminem Studiów obowiązującym w PK), bez ograniczania limitów miejsc na wydziałach prowadzących, przy zachowaniu zasady, że każdy z wydziałów prowadzących będzie miał zapewnioną przynajmniej jedną grupę dziekańską. Ewentualne zmiany wydziałów dyplomujących są możliwe w uzasadnionych, indywidualnych przypadkach, po akceptacji przez Międzywydziałową Radę kierunku studiów gospodarka przestrzenna.
Absolwent tego kierunku dysponuje interdyscyplinarną wiedzą z zakresu podstaw inżynierii środowiska, inżynierii lądowej i transportowej oraz urbanistyki i planowania przestrzennego. Potrafi posługiwać się systemami informacji przestrzennej, zna zasady tworzenia i wykorzystania rysunku technicznego i urbanistycznego oraz opracowań kartograficznych i geodezyjnych. Dysponuje wiedzą z zakresu projektowania systemów infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej i transportu wodnego, a także oceny zagrożenia powodziowego oraz systemów ochrony przed powodzią. Opanował także zasady gospodarki nieruchomościami i przestrzenią miasta oraz podstawy kompleksowego planowania nowoczesnego miasta. Jest przygotowany do racjonalizowania procesów przebudowy, rewitalizacji i odnowy miast.
Absolwent znajdzie zatrudnienie w:
- firmach projektowych lub planistycznych i konsultingowych zajmujących się planowaniem przestrzennym oraz kształtowaniem infrastruktury technicznej i transportowej,
- jednostkach lokalnego i regionalnego samorządu terytorialnego,
- jednostkach administracji publicznej oraz projektowych i wykonawczych, zajmujących się zarządzaniem, kształtowaniem warunków i kontrolą rozwoju,
- podmiotach gospodarczych czy organizacjach pozarządowych ukierunkowanych na tworzenie rozwiązań spełniających współczesne oczekiwania odnośnie wysokiej jakości życia,
- w ramach własnej działalności gospodarczej, np. po przyjęciu do izby urbanistów.
Studia I stopnia – inżynierskie – kierunek międzywydziałowy bez specjalności realizowany przez WIŚiE PK wspólnie z Wydziałem Mechanicznym PK i Wydziałem Inżynierii Lądowej PK
Absolwent będzie przygotowany do prowadzenia kompleksowych działań na rzecz poprawy jakości powietrza, w szczególności do identyfikacji rodzajów i źródeł emisji zanieczyszczeń, rozpoznania mechanizmów ich rozprzestrzeniania się i transportu, wreszcie proponowania rozwiązań technicznych, technologicznych i systemowych zmierzających do poprawy jakości powietrza.
Absolwenci kierunku docelowo mogą znaleźć zatrudnienie w:
- jednostkach samorządu terytorialnego, administracji państwowej, także w zakresie planowania i kształtowania obszarów miejskich,
- firmach projektowych, eksploatacyjnych i wykonawczych, działających w obszarze problematyki czystego powietrza,
- zakładach produkcyjnych będących źródłem zanieczyszczeń powietrza,
- przedsiębiorstwach zajmujących się eksploatacją infrastruktury technicznej i transportowej,
- jednostkach prowadzących monitoring oraz oceny jakości powietrza,
- placówkach naukowych,
- sektorze prywatnym, realizując zadania doradztwa inwestycyjnego.
Studia II stopnia – magisterskie – bez specjalności (dowiedz się więcej)
Studia na kierunku E&LE dają możliwość poznania szerokiego spektrum zagadnień związanych ze wszystkimi obszarami inżynierii środowiska (woda, powietrze, gleba, klimat wewnętrzny, energia). Zajęcia prowadzone są w języku angielskim w mniejszych grupach i w międzynarodowej atmosferze ze studentami zagranicznymi studiującymi na PK. Kierunek Environmental and Land Engineering, prowadzony w języku angielskim kształci i przygotowuje przyszłych absolwentów do:
- projektowania i eksploatacji instalacji wewnętrznych oraz sieci cieplnych, wodociągowych i kanalizacyjnych,
- projektowania technologii i urządzeń służących do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz ich eksploatacji,
- planowania gospodarki odpadami i pozyskiwania energii z odpadów oraz źródeł odnawialnych,
- oceny warunków geotechnicznych i zjawisk związanych z interakcją między budowlą i gruntem,
- analizy systemów ochrony powietrza,
- projektowania i eksploatacji instalacji budynków energooszczędnych,
- poznania charakterystyki odnawialnych i alternatywnych źródeł energii,
- efektywnego wykorzystania nowoczesnego oprogramowania inżynierskiego.
Dzięki współpracy PK z Università di Cagliari (Sardynia, Włochy) studia te dają możliwość uzyskania podwójnego dyplomu ukończenia studiów. Każdego roku wybrana grupa studentów będzie miała możliwość odbycia 2. i 3. semestru studiów na Università di Cagliari, co pozwoli im na równoczesne uzyskanie dwóch dyplomów ukończenia studiów: Politechniki Krakowskiej i Università di Cagliari.
